Robert Plomp.
Misschien een beetje beschamend, een 36 jarige man die in de auto heel hard 'Let it go!" meezingt, met tranen in zijn ogen.
Onderweg naar het huisje in het bos waar ik een groot deel van mijn boek schreef, raakte het Disney lied me vol in mijn hart. Als vader van twee jonge dochters ontkwam ik niet aan de Frozen/Disney 'terreur'. Maanden lang verkleedden mijn meisjes zich als prinses Anna en koningin Elsa, en keken de film keer op keer.
Elsa en Anna zijn twee prinsessenzusjes. De oudere Elsa heeft een bijzondere eigenschap, ze kan sneeuw en ijs maken uit het niets. De schattige Anna geniet van de sneeuwpret in de hal van het paleis, terwijl hun ouders nog slapen. Maar Elsa's krachten worden groter, steeds meer verandert alles wat ze aanraakt in sneeuw en ijs, ze verliest de controle, zelfs haar kleine zusje loopt gevaar. Heeft Elsa een vloek of een gave? De ouders zien enkel een vloek en besluiten om Elsa op te sluiten in haar kamer, waar ze geen kwaad kan. Niemand mag het weten, het koningsechtpaar, dat zielsveel van hun dochter houdt, wil die schande voorkomen: "Verberg het, en zeg niets, dan zal niemand het weten!"
Kleine Anna weet het niet en snapt het niet. Tevergeefs klopt ze aan bij haar grote zus, maar die kan niet anders dan haar zusje buitensluiten. De kinderen groeien op, en tijdens de tienerjaren komen hun ouders om in een storm. De meiden kunnen elkaar niet troosten, en groeien uit elkaar. Jaren later wordt Elsa 18, en is het tijd om haar vader op te volgen als koningin.
Nu moet Elsa wel naar buiten komen. Met uiterste krachtsinspanningen probeert ze te voorkomen dat de wereld ziet wie ze werkelijk is. Ze bedekt haar handen met handschoenen, raakt niets aan, en doet haar uiterste best haar geheim te bewaren.
Anna is ondertussen alleen bezig met haar eigen prille liefdesleven, en heeft geen oog voor de werkelijke problemen van haar zus Elsa. Die vindt ze maar een knorrige mopperpot. Er volgt een confrontatie, tijdens de kroningsceremonie trekt Anna Elsa's handschoen uit, Elsa schiet uit haar slof en alles om haar heen verandert in ijs. Iedereen roept schande, Elsa vlucht het paleis en de stad uit, de besneeuwde bergen in. Daar is ze helemaal alleen en geïsoleerd en ontmoet ze haar werkelijke ik. Ze durft haar kramp los te laten, en accepteert zichzelf. De krachten die tot dan toe enkel kwaad leken te doen, zet ze nu om in prachtige sneeuwkunst en een ijspaleis.
Dan volgt het lied 'Let it go!' dat ik dus zo hard meezong in de auto.
Het afgelopen jaar had ik veel tijd besteed aan het bestuderen van de Bijbel. De teksten rondom homoseksualiteit had ik uitgeplozen, dikke boeken gelezen, veel gedacht en gezocht. Het Grieks gelezen en het Hebreeuws bestudeerd. Langzaam werd het me duidelijk dat de Bijbel liefdevolle, gelijkwaardige homoseksuele relaties helemaal niet verbood, zoals ik 30 jaar had gedacht. Een mooie conclusie, maar wel echt de conclusie van een schriftgeleerde. Al die tijd had ik geen homo gesproken en geen lesbienne gezien. Ik had niets gelezen over wat hen bezig hield, niets gehoord over hun vreugde en verdriet.
Mijn studie richtte zich vooral op de vraag hoe wij een licht van Jezus Christus kunnen zijn in onze tijd. Omdat ik ervoer dat een afwijzend kerkelijk homo-standpunt voor niet-christenen een grote drempel was, onderzocht ik juist ook dat onderwerp. Ik was dus niet bezig met het welbevinden van de homo's, maar met het laten groeien van de kerk.
Toen hoorde ik pas echt de tekst die koningin Elsa zong, en ineens zag ik parallellen tussen het anders-zijn van Elsa, en het anders-zijn van homoseksuelen:
A kingdom of isolation,
and it looks like I'm the Queen
The wind is howling like this swirling storm inside
Couldn't keep it in;
Heaven knows I've tried
Don't let them in,
don't let them see
Be the good girl you always have to be
Conceal, don't feel,
don't let them know
Well, now they know
Let it go, let it go
Can't hold it back anymore
Let it go, let it go
You'll never see me cry
Let it go, let it go
That perfect girl is gone
Here I stand
And here I'll stay
Let the storm rage on
Als ik terugkijk is het fascinerend hoe zo'n stom kinderfilmpje me hielp om het onderwerp van de studeerkamer naar mijn hart te krijgen (daarnaast groeide gelukkig ook het aantal echte ontmoetingen en de verhalen van echte mensen). Maar dat getekende poppetje raakte me, en liet me zien hoe mensen om mij heen in een soortgelijke situatie leven, zonder dat ik het wist, enkel omdat ze het zo goed verborgen konden houden (en ik mijn best niet deed hen te begrijpen). Alleen op hun kamer, de wereld buiten hun hart gesloten. Ze huilen, maar wij zien het niet. Ze vechten, maar wij begrijpen het niet. Wij, heteroseksuelen zijn bezig met ons eigen liefdessprookje. Natuurlijk zijn niet alle homo's en lesbiennes als Elsa! Velen van hen zijn gelukkig, en nooit door zo'n diep dal gegaan. En tegelijkertijd vinden we ook van die gelukkige Elsa's nog maar een klein aantal terug in het paleis van de Koning.
Nu schaam ik me er voor. Nooit gaf ik om homoseksuelen, het onderwerp werd enkel belangrijk voor me vanwege missionaire en theologische motieven. Dat zijn op zichzelf goede motieven, maar het is toch van de gekke dat ik daar wel oog voor had, maar niet voor mijn medemensen. "Die moesten maar in onthouding leven."
Toch ben ik er ook blij mee, dat het gegaan is zoals het is gegaan. Het heeft me de mogelijkheid gegeven om zonder emoties het onderwerp te bestuderen. Niemand kan zeggen dat ik uit medelijden of emotionele betrokkenheid de Bijbel naar mijn hand ben gaan zetten. Maar nog blijer ben ik dat het niet alleen maar in mijn hersens is blijven hangen. Theologie en Bijbelstudie krijgt pas echt waarde als het ook betrokken wordt op je naaste, en je hart raakt.
Daar boven op die berg leerde Elsa zichzelf te accepteren, ze kon eindelijk loskomen van al die banden die haar gevangen hielden. Maar daarmee is het verhaal nog 'lang en gelukkig' niet afgelopen. Anna begrijpt nu pas wat een wichtje ze is, en gaat eindelijk echt op zoek naar haar zus. (Lekker op tijd, Anna. Dacht je nooit: Wat zit die Elsa daar zielig alleen in haar kamer?) (Herkenningsmomentje voor mijzelf). Eerst hoeft het voor Elsa allemaal niet meer, too little, too late. Ze vindt het wel prettig, haar eigen plekje zonder 'right or wrong'. Maar als ze dan in haar afwijzing Anna's hart bevriest gaan we pas echt op het puntje van onze stoel zitten. Lang verhaal kort: het komt goed! (Sorry: spoiler alert!)
Maar: Niet op z'n Disneys! Elsa raakt haar 'vloek' niet kwijt, ze blijft zichzelf, en wordt geaccepteerd door de maatschappij zoals ze is! Sterker nog, haar gave(!) kan ze inzetten, door de stad prachtig met sneeuw te decoreren (zo'n kerst willen wij ook wel!) en ijsbanen voor de kinderen te maken. (Het blijft Disney, hé).
Ik hoop van harte dat de kerken zo snel mogelijk een veilige plek mogen bieden aan homo's en lesbiennes, gewoon zoals ze zijn. Dat ze veilig mogen zijn, zichzelf mogen accepteren, en geaccepteerd worden door ons, en dat wij van hun gaven en talenten mogen genieten. Ik hoop dat wij, de Anna's van deze wereld, snel wakker worden uit onze 'kat uit de boom kijk' houding. Dat we verder durven te kijken dan ons eigen hetero-leventje waarbij we wel de prins(es) op het witte paard tegen kwamen. (Dat bleek overigens nogal tegen te vallen in de film, maar dat is een ander verhaal).
Ik hoop dat we niet blijven hangen in theologische discussies, maar oog krijgen voor mensen. Theologie is belangrijk, maar we kunnen God niet liefhebben met heel ons hart, als we geen liefde hebben voor onze naasten.
In de film ontdooit Anna's hart uiteindelijk doordat Elsa zichzelf voor haar zus opoffert als daad van onvoorwaardelijke liefde. Gelukkig hoeven we in de kerk dat niet van de homo's te vragen. Die levensreddende daad deed Jezus al aan het kruis! Ik hoop dat zijn onvoorwaardelijke liefde onze harten warm zal laten worden.
Robert Plomp is 38 jaar, woont in Delft, is getrouwd met Nelleke Plomp (lees ook haar boek: Contact met God), met wie hij samen 3 kinderen heeft. Robert is lid van de ‘gereformeerde bonds’ gemeente Mattheüs in Delft, waar hij jarenlang jeugdleider en jeugdouderling is geweest. Na veel studie, zelfstudie en gesprekken is Robert gaan spreken en publiceren over theologische en christelijke onderwerpen die ook in zijn blog Vrome praatjes behandeld worden. Volgen op Facebook mag natuurlijk ook.
