Joke Drewes.
Afgelopen zomer, op een zinderend hete vrijdag, vierde ik met mijn lief in een lange witte jurk het feest van onze liefde. Nee, het was meer dan dat! Het was het feest van onze verbintenis met elkáár, maar ook met alle vrienden, familie en met God. Het was compleet. Ik heb elk moment intens beleefd en kan me niet herinneren me eerder zo gevoeld te hebben: vol, leeg, klein, dankbaar, gezegend, verbonden en samen.
Dit gevoel was het sterkst op het moment dat we in de kerkdienst op onze knieën op het knielbankje zaten. We hadden onze handen in elkaar, met een nog koude ring om onze vinger. De volle kerk zong ons de ‘vrede van God’ toe. De band zei later dat ze tijdens dit lied wat tandjes bij moesten zetten. We werden omarmd door al die mensen en het raakte me diep.
Compleet
Vooraf hebben we druk gepraat met onze dominee (c.q. schoonzus). Ze vroeg: ‘Is deze dienst voor jullie ook een afronding van het verhaal rond lesbisch zijn en acceptatie daarvan in de kerk en in jullie leven?’ ‘Neu’, zeiden we, ‘dat is wel geweest, het zit wel goed ondertussen.’ Toen ik de weken na onze trouwdag terugdacht aan het moment op het knielbankje wist ik dat ik het verkeerd had gezien. Het was dan misschien geen afronding van het verhaal, maar wel een moment dat alles bij elkaar kwam.
Ik ben lesbisch
Mijn verhaal begint uiteraard veel eerder. Op mijn 23e erkende ik voor het eerst voor mijzelf het lang weggestopte idee dat er iets niet in de haak was met de gevoelens die sommige vrouwen in mij veroorzaakten. Een aardschok. Ik was zojuist pastoraal werk gaan studeren, kwam uit een gereformeerd vrijgemaakt nest en had geen idee hoe ik in alle hoedanigheden en relaties waarin ik opereerde lesbisch zou kunnen zijn. Mijn ouders zouden ineens een lesbische dochter hebben en ik had geen idee hoe ik als lesbienne in een kerk zou kunnen werken of hoe mijn vrienden hierop zouden reageren. En toch, het moest in elke relatie opnieuw ‘waar’ worden. Ik heb het grondig gedaan én er de tijd voor genomen; met velen een kwetsbaar en diep gesprek gevoerd. Gevraagd hoe het voor de ander was en de ander tijd gegeven om te wennen. Meningen overgeslagen en geprobeerd in te steken op de diepere laag. Hoe is het voor jou om een lesbische vriendin, zus of dochter te hebben? Hoe is het voor mij om lesbisch te zijn? Die eerlijkheid vond ik fantastisch en daardoor maakte de mening ook niet zoveel uit. Heel veel relaties zijn erg verdiept in die tijd.
Ongelukkig
Soms trok ik het niet. Met name in de eerste tijd van dit proces was ik behoorlijk ongelukkig. Ik zat tijdens een koude winter in een studentenkamer met enkel glas terwijl ik naast mijn deeltijdstudie werkloos was. De hemel ging ook dicht en ik raakte iets intiems met God kwijt. Ik ging wel nog iedere zondag naar de kerk. Daar was ik, gek genoeg, het liefst. Het was een nieuwe gemeente waar ik eerst nog weinig mensen kende, maar ik voelde me er meer thuis dan waar dan ook. Die diensten waren het enige moment in de week dat ik het idee had dat ik nog een beetje wist wie ik was. Ik keek ernaar uit! God snapte ik niet meer. Ik wilde heus geloven dat Hij liefde is en alles, maar niets van wat ik geloofde klopte nog. Geloven betekende voor mij dat je, beginnend in je eigen hart, je overgeeft aan de liefde en vecht tegen het kwaad. En nu moest ik blijkbaar vechten tegen de liefde; in mijn eigen hart nog wel. Dat kon ik niet doen, ik kon mezelf niet zó verloochenen. Tegelijk wilde ik God ook niet verloochenen, aangezien ik geloof dat Hij de liefde en het leven zélf is. Ik kwam er niet uit.
Op God vertrouwen
Met de tijd kalmeerde het echter wat. Ik kon weer in de spiegel kijken met herkenning. De mensen om mij heen accepteerden mij op een nieuwe manier, of misschien juist wel gewoon op de oude manier. Voor mijn gevoel had zich een aardverschuiving voorgedaan, maar gelukkig was alles eigenlijk nog best wel hetzelfde. Ik was nog dezelfde, mijn relaties waren nog hetzelfde of meer verdiept en ook mijn geloof begon ik terug te vinden. Ik besloot open te staan voor een relatie. Ik kan daar argumenten en Bijbelteksten voor opnoemen. Ik weet ook dat iemand anders daar steekhoudende tegenwoorden voor heeft, maar dat doet geen recht aan hoe het was. Het besluit werd in mij genomen, het voelt als dezelfde manier waarop mijn hart mij zegt dat het op God vertrouwt.
Relatie als ieder ander
Ik ontmoette haar. Ik was ondersteboven. Ze was (en is nog steeds) fantastisch! Het was ook pittig. Mijn geweten speelde regelmatig op in het begin van onze relatie. Ik vond dat heel heftig. Zij pakte dan mijn handen en nam me mee in gebed. Liefdevol. Ik voelde vrede. Tegelijk lag er ook een druk op onze relatie voor mijn gevoel: dit moest alles bewijzen. Bewijzen dat we de juiste keuze hadden gemaakt, onze relatie moest aan de mensen om ons heen bewijzen dat homoseksualiteit gepraktiseerd mag worden etc. Gelukkig is het goed gegaan. Ik realiseerde me dat we een relatie hebben als ieder ander. Waar het goed mag gaan en je ook je dipjes en twijfels mag hebben. Waar trouw belangrijk is.
Sterk en kwetsbaar
Als kerkelijk werker ben ik ook blij met de ervaringen die ik heb opgedaan. Ik weet nu uit eigen ervaring hoe kwetsbaar je je kunt voelen, juist in gemeenten die pretenderen zo veilig, warm en liefdevol te zijn. Ik weet hoe het is om onzijdig over je partner te praten omdat je het idee hebt dat er even geen ruimte voor is. Hoe het voelt als een gemeente, die in de clinch ligt over homoseksualiteit, uit volle borst liederen zingt over de liefde van God voor alle mensen. Een opmerking, mening of sneer kan uit elke hoek komen, op een moment dat ik het niet verwacht en ook dat maakt me kwetsbaar.
Het hele verhaal
Ik vind het belangrijk dat binnen een kerk het verhaal van een mens écht veilig mag zijn. Dat betekent dat we moeten stoppen met het klapperen met onze oren, maar de mens moeten zien. Zoals Jezus. Ik ben, al zeg ik het zelf, een behoorlijk brave lesbienne. Ik heb de vrijheid bevochten die ik nodig heb en ben verder binnen de lijntjes blijven lopen. Ik ben me thuis blijven voelen in een kerk, al mijn relaties konden dit verdragen en ik heb ook nog eens de mazzel dat ik mezelf redelijk goed kan verwoorden en verdedigen. Maar dit is maar één verhaal. Ik hoop echt dat we in Gods naam een gemeenschap mogen vormen waarin ieders verhaal gehoord mag worden. Ook het verhaal van de mens die meer buiten de lijntjes kleurt. Die liefde, gender en seks in elke hoedanigheid onderzoekt. De mens die boos is, de mens die gekwetst en afgewezen is. Als we open willen staan voor anderen mogen de mensen om ons heen er zijn en mee doen. Met hun hele verhaal. Compleet!
Vrede van God
Ik had het idee dat de mensen om óns heen precies dát deden toen ze ons de vrede van God toezongen in onze trouwdienst. Ook degenen die twijfelden aan Gods bestaan of niet zo zeker wisten of ze wel achter onze relatie konden staan. Ze zongen, ze omarmden ons. Het klopte. Achteraf zei ik tegen veel mensen dat ik me op die dag op geen moment lesbisch heb gevoeld. Daar wat langer over nadenkend wil ik het nu anders formuleren: op die dag mocht ik compleet zijn. En dat in een kerk.
